Czym jest demoralizacja nieletniego? Zobacz tutaj!

Od 1 września 2022 r. obowiązują przepisy ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich z dn. 9 czerwca 2022 r., które zastępują m.in. dotychczasową ustawę o postępowaniu wobec nieletnich.

 

Przepisy ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich stosuje się w zakresie:

1. postępowania w sprawach o demoralizację – wobec osób, które ukończyły 10 lat i nie są pełnoletnie;

2. postępowania w sprawach o czyny karalne – wobec osób, które dopuściły się takiego czynu po ukończeniu 13 lat, ale przed ukończeniem 17 lat;

3. wykonywania środków wychowawczych, środka leczniczego lub środka poprawczego – wobec osób, względem których środki te zostały orzeczone, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez te osoby 21 lat, chyba że ustawa stanowi inaczej.

 

Nowym rozwiązaniem wprowadzonym przez ustawę o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich jest zapis art. 4 ust 4:

„W przypadku gdy nieletni wykazuje przejawy demoralizacji lub dopuścił się czynu karalnego na terenie szkoły lub w związku z realizacją obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki, dyrektor tej szkoły może, za zgodą rodziców albo opiekuna nieletniego oraz nieletniego, zastosować, jeżeli jest to wystarczające, środek oddziaływania wychowawczego w postaci pouczenia, ostrzeżenia ustnego albo ostrzeżenia na piśmie, przeproszenia pokrzywdzonego, przywrócenia stanu poprzedniego lub wykonania określonych prac porządkowych na rzecz szkoły. Zastosowanie środka oddziaływania wychowawczego nie wyłącza zastosowania kary określonej w statucie szkoły. Przepisu nie stosuje się w przypadku, gdy nieletni dopuścił się czynu zabronionego wyczerpującego znamiona przestępstwa ściganego z urzędu lub przestępstwa skarbowego.”

Uzasadnienie projektu ustawy wskazuje na wyposażenie dyrektora szkoły, do której nieletni uczęszcza, w możliwość podjęcia oddziaływań wychowawczych we własnym zakresie – bez konieczności zawiadamiania sądu rodzinnego lub Policji o przejawie demoralizacji lub popełnieniu przez nieletniego czynu karalnego, poza czynami zabronionymi wyczerpującymi znamiona przestępstwa ściganego z urzędu lub przestępstwa skarbowego.

Decyzja, czy z takiej możliwości skorzystać należy wyłącznie do dyrektora szkoły jako podmiotu odpowiedzialnego za prawidłowe funkcjonowanie placówki. Dyrektor szkoły może skorzystać z tego środka dopiero po uzyskaniu stosownej zgody od rodziców albo opiekuna nieletniego oraz samego nieletniego. Jeśli natomiast takiej zgody nie będzie – dyrektor będzie miał obowiązek zawiadomienia sądu rodzinnego o demoralizacji lub czynie karalnym.

Zapis o „przywróceniu do stanu poprzedniego lub wykonaniu określonych prac porządkowych na rzecz szkoły” został w uzasadnieniu projektu ustawy interpretowany w następujący sposób:

„W przypadku, gdy zachowanie nieletniego będzie polegało, na przykład na śmieceniu, przestawianiu ławek i innych sprzętów szkolnych czy pisaniu na ścianach szkoły dyrektor będzie miał możliwość nakazania nieletniemu przywrócenia do stanu poprzedniego, czyli uprzątnięcia wyrzuconych przez nieletniego śmieci, ustawienia sprzętów we właściwych porządku czy usunięcia napisu ze ściany. (…) Dyrektor będzie mógł również polecić nieletniemu wykonanie prac porządkowych na rzecz szkoły, których rodzaj określi.”

Jednocześnie zauważyć należy, że m.in. zapis art. 4 przedmiotowej ustawy dot. uprawnień dyrektora szkoły, został poddany krytycznej ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich w opinii do projektu ustawy – z uwagi na chociażby istniejącą możliwość obawy ew. odpowiedzialności karnej lub odszkodowawczej oraz zachodzącym niebezpieczeństwie podwójnego karania nieletniego za to samo przewinienie nieletniego.

Potrzebujesz pomocy w sprawie Twojego dziecka? Zapraszam Cię do kontaktu tutaj w celu umówienia indywidualnego spotkania lub do skorzystania z formularza dostępnego na stronie.

Adwokat Paulina Dziadosz

Adwokat Rzeszów

Adwokat Jasło